Τα αυτοκίνητα που μας «άφησαν» νωρίς - Γιατί δεν απέκτησαν ποτέ απογόνους

Από το VW Phaeton και το Fiat Barchetta, μέχρι την Alfa Romeo MiTo και το Audi A2. Δείτε ποια αυτοκίνητα κόπηκαν «μια κι έξω», μετά την ολοκλήρωση του πρώτου και μοναδικού κύκλου ζωής τους.

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΠΙΤΣΙΝΗ, ΦΩΤΟ: ΑΡΧΕΙΟ
29/10/2023

Αυτήν τη στιγμή κυκλοφορούν στην αγορά το VW Golf όγδοης γενιάς και η Toyota Corolla δωδέκατης γενιάς, ενώ το Fiat 500 έχει γίνει 66 ετών και το Οpel Astra μετράει ήδη –ως όνομα– πάνω από τρεις δεκαετίες ζωής. Η συνέχεια αποτελεί κάτι αυτονόητο στον κόσμο του αυτοκινήτου, όπου ένα επιτυχημένο μοντέλο μακροημερεύει μέσω διαδόχων και ενδιάμεσων αναβαθμίσεων και lifting, ενώ –συνήθως– διατηρεί και το όνομά του. Υπάρχουν, ωστόσο, και μοντέλα «μίας χρήσης», τα οποία λανσαρίστηκαν με υψηλές φιλοδοξίες, ωστόσο δεν αντικαταστάθηκαν από καινούργια, όταν ολοκλήρωσαν τον έναν και μοναδικό κύκλο ζωής τους, λόγω χαμηλής ανταπόκρισης από το αγοραστικό κοινό.

Η αποτυχία τους δεν σημαίνει, κατ’ ανάγκη, ότι ήταν κακά αυτοκίνητα, αλλά ερμηνεύεται κατά περίπτωση. Μερικές φορές βρίσκονταν τα μοντέλα, που δεν απέκτησαν ποτέ απογόνους, πολύ μπροστά από την εποχή τους και ήταν δύσκολο να γίνουν αποδεκτά. Σε κάποιες περιπτώσεις, έπεσαν θύματα των νέων τάσεων, όπως, για παράδειγμα, συμβαίνει με την εξαφάνιση των οικογενειακών σεντάν, εξαιτίας της επέλασης των SUV. Συνήθως, όμως, επρόκειτο για λανθασμένες εκτιμήσεις των κατασκευαστών, αφού από την αρχή της εξέλιξης και του σχεδιασμού ενός καινούργιου μοντέλου έως την παραγωγή του μεσολαβούν αρκετά χρόνια και σε αυτό το διάστημα μπορεί να έχουν συμβεί κοσμογονικές αλλαγές στο τοπίο της αυτοκίνησης και στις καταναλωτικές συνήθειες και απαιτήσεις των πελατών.

Τα παραδείγματα που παραθέτουμε είναι άκρως ενδεικτικά, καθώς αφορούν σε πολύ ιδιαίτερα αυτοκίνητα, που έμειναν χωρίς διαδόχους και πέρασαν σαν κομήτες από τον παγκόσμιο χάρτη της αυτοκίνησης.

Alfa Romeo MiTo

Το όνομα MiTo προέκυψε από την ένωση και σύντμηση των λέξεων Milano και Torino και κοσμούσε το compact μοντέλο της Alfa Romeo από το 2008 έως το 2018. Η MiTo βασιζόταν στο Fiat Grande Punto, είχε 4,06 m μήκος και εξοπλιζόταν με μία αρκετά μεγάλη γκάμα κινητήρων έως 170 PS. Τη δεκαετία της παραγωγής της πουλήθηκαν συνολικά περίπου 294.000 αυτοκίνητα, που θεωρούνται φυσικά λίγα, ενώ η αποτυχία της οφείλεται στην απουσία πεντάθυρων εκδόσεων, τα ευπαθή μηχανικά μέρη και τη στενή της συγγένεια με το αντίστοιχο μοντέλο της Fiat.

Αudi A2

Το Audi A2 λανσαρίστηκε το 1999 και αποτελούσε την επιτομή της καινοτομίας στην εποχή του. Ο σχεδιασμός του μήκους μόλις 3,83 m μίνι ήταν ασυνήθιστος, ενώ εξίσου ασυνήθιστη για την κατηγορία του ήταν η χρήση αλουμινίου για την κατασκευή του αμαξώματος. Έτσι, ζύγιζε ακόμα και στην πιο βαριά εκδοχή του λιγότερο από 1,1 τόνους, ενώ διακρινόταν για την ακαμψία του και τη χαμηλή κατανάλωση καυσίμου. Ιδιαίτερα οικονομική ήταν η έκδοση Α2 3L με πετρελαιοκινητήρα 61 PS και ακόμα ελαφρύτερη κατασκευή. Μεγαλύτερα εμπόδια για την επιτυχία του Audi A2 ήταν η ακριβή τιμή του, το δαπανηρό κόστος επισκευής σε περίπτωση ατυχήματος, αλλά και τα πολύ μικρά παράθυρα, που προκαλούσαν μία αίσθηση ασφυξίας στους κλειστοφοβικούς. Παρ’ όλα αυτά, πουλήθηκαν από το 1999 έως το 2005, που σηματοδότησε το τέλος της παραγωγής του Α2, 176.377 τέτοια αλουμινένια μίνι, τα οποία είναι σήμερα περιζήτητα ως μεταχειρισμένα.

Fiat Barchetta

Το διθέσιο Roadster σχεδιάστηκε από τον Έλληνα ντιζάινερ Ανδρέα Ζαπατίνα, λανσαρίστηκε το 1995 και ήταν χωρίς αμφιβολία το ωραιότερο μοντέλο που παρουσίασε η Fiat τη δεκαετία του 1990. Στόχος του ήταν να αναδειχθεί σε αντίπαλο δέος του Mazda MX-5, όμως μέχρι το τέλος της παραγωγής του το 2005 πωλήθηκαν μόνον 57.521 «Βαρκούλες», όπως σημαίνει η λέξη Barchetta στα ελληνικά. Μεγαλύτερο μειονέκτημα του πανέμορφου Roadster, που κυκλοφόρησε αποκλειστικά με βενζινοκινητήρα 131 PS, ήταν τα αναξιόπιστα μηχανικά μέρη του, όπως, επίσης, η χαμηλή στρεπτική ακαμψία του αμαξώματος σε συνδυασμό με τα συχνά προβλήματα στεγανότητας και ποιότητας της κουκούλας του.

ΜΙΝΙ Paceman

Με το τρίθυρο SUV Paceman επιδίωξε να αξιοποιήσει η μητρική BMW την επιτυχία της θυγατρικής της ΜΙΝΙ και συγχρόνως να κλέψει πελάτες από το –επίσης τρίθυρο– Range Rover Evoque, με το οποίο υπήρχαν και αρκετές σχεδιαστικές συγγένειες. H ζήτηση για το Paceman ήταν, ωστόσο, περιορισμένη λόγω του περίεργου σχεδιασμού του και της μειωμένης λειτουργικότητας, οπότε η καριέρα του κράτησε μόνο από το 2013 έως το 2016 με λίγο πάνω από 50.000 συνολικές πωλήσεις. Αντιθέτως, το πεντάθυρο και σαφώς πιο… ορθόδοξο SUV τής Mini, το γνωστό μας Countryman, παραμένει έως σήμερα κραταιό και πετυχημένο.

Οpel Karl

Το Κarl πλασαρίστηκε το 2015 ως ένα προσιτό μοντέλο πόλης με τις γερμανικές προδιαγραφές της Opel, ωστόσο ήταν ένα «μεταποιημένο» Chevrolet Spark, που κατασκευαζόταν από την GM Daewoo στη Νότια Κορέα. Η πώληση της Opel στον γαλλικό όμιλο PSA σήμανε αυτόματα την οριστική διακοπή της παραγωγής του Karl στα τέλη του 2019, κάτι που συνέβη και με τα μοντέλα Adam και Cascada. Με άλλα λόγια, η Opel έριξε σχεδόν ταυτόχρονα στον Καιάδα τρία μοντέλα της, που ολοκλήρωσαν μόνον έναν κύκλο ζωής. Να σημειώσουμε ότι οι συνολικές πωλήσεις του Opel Karl ή Vauxhall Viva, όπως ονομαζόταν στη Μεγάλη Βρετανία, ξεπέρασαν στις 230.000 μονάδες, ενώ το συγκεκριμένο μίνι προσφερόταν έως τα τέλη του 2022 στην αγορά του Βιετνάμ με την ονομασία VinFast Fadil.

Renault Avantime

Τίμησε το όνομά του –προέρχεται από την ένωση των λέξεων Avant και Time–, καθώς ο σχεδιασμός του ήταν απολύτως ρηξικέλευθος και πρωτοποριακός. Χώλαινε, όμως, ως ιδέα, αφού το πολυμορφικό μοντέλο, που παρουσιάστηκε το 2001, έπρεπε να πείσει το αγοραστικό κοινό ότι υπήρχε ανάγκη για ένα ντιζαϊνάτο, τρίθυρο Espace με αναφορές σε μοντέλα Coupé. Η αποτυχία του Avantime ήταν παταγώδης, καθώς μέχρι το οριστικό τέλος του το 2003 ταξινομήθηκαν μόλις 8.545 τέτοια οχήματα, αν και ο αρχικός στόχος ήταν για 15.000 μονάδες ετησίως! Το φιάσκο της Renault με το Avantime σηματοδότησε ταυτόχρονα το τέλος για το τμήμα αυτοκινήτου της Matra, που εξαγοράστηκε από τη φίρμα Pininfarina.

Smart Roadster-Coupé

To 2003 η Smart τόλμησε να παρουσιάσει ένα Roadster «τσέπης» και το αντίστοιχο Roadster-Coupé, με γυάλινο θόλο, τα οποία είχαν μόλις 3,4 m. μήκος και ζύγιζαν μεταξύ 790 και 852 kg, ενώ εφοδιάζονταν με μοτέρ 61, 82 και 101 PS. Τα δύο σπορ μοντέλα προσέφεραν μία πολύ ιδιαίτερη αίσθηση οδήγησης, όμως το αργό σειριακό εξατάχυτο σασμάν σε προσγείωνε ανώμαλα και το εξαιρετικά χαμηλό αμάξωμα προκαλούσε σε ορισμένους ένα αίσθημα ανασφάλειας. Η παραγωγή του Smart Roadster και του Coupé ολοκληρώθηκε το 2005 και αφού είχαν εγκαταλείψει το εργοστάσιο 43.000 τέτοια μοντέλα. Φημολογείται, πάντως, ότι περίπου 11.000 από αυτά έμειναν στα αζήτητα συγκεντρωμένα επί πολλούς μήνες σε ειδικούς χώρους, μέχρι να καταλήξουν με γενναίες εκπτώσεις σε πελάτες.

VW Phaeton

Η απόφαση της Volkswagen να εξελίξει και να κατασκευάσει το Phaeton δίχασε τους ειδικούς, καθώς μερικοί τη θεώρησαν ως ένδειξη μεγαλομανίας, άλλοι, όμως, τη βρήκαν ευφυή. Η μάρκα με έδρα το Βόλφσμπουργκ δημιούργησε μία πολυτελέστατη λιμουζίνα με τεχνολογία αιχμής, για να διεισδύσει στην premium κατηγορία των επιβλητικών αυτοκινήτων υψηλού κύρους, όμως το Phaeton έμοιαζε περισσότερο με ένα μεγάλο Passat παρά με μοντέλο με αυτόνομο χαρακτήρα. Φυσικά, δεν είχε εύκολο έργο, καθώς το σηματάκι της Volkswagen κρίθηκε παράταιρο σε ένα κλειστό club με μέλη, όπως η Mercedes S-Class και η σειρά 7 της Mercedes. H παραγωγή του Phaeton ξεκίνησε το 2001 με τυμπανοκρουσίες χάρη στους εντυπωσιακούς κινητήρες V10 TDI και W12 των κορυφαίων εκδοχών του, ενώ το 2010 υποβλήθηκε το πολυτελές μοντέλο της VW σε ένα εκτεταμένο λίφτινγκ. Παρά τις προσπάθειες των Γερμανών, το αυτοκίνητο δεν τράβηξε ποτέ εμπορικά, οπότε ήρθε το τέλος του τον Μάρτιο του 2016 και μετά από μόνον 84.235 πωλήσεις.

* Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο Car and Driver Οκτωβρίου 2023